De 7 meest voorkomende oogletsels

2. Vreemd voorwerp in het oog

Een vreemd voorwerp kan in het oog terecht komen. Dit kunnen stofdeeltjes, maar bijvoorbeeld ook een metaaldeeltjes zijn. Wanneer een vreemd voorwerp het oog binnenkomt, zal dit het hoornvlies of het bindvlies aantasten.

Symptomen van een vreemd voorwerp in het oog

De volgende symptomen kunnen allemaal voorkomen als er een vreemd voorwerp in het oog terecht komt.

• gevoel dat er iets in het oog zit
• pijn aan het oog
• tranen
• lichtgevoeligheid
• roodheid
• bloeddoorlopen oog

Wat te doen bij een vreemd voorwerp in het oog?

Er is snelle actie gewenst zodra er een vreemd voorwerp in het oog terecht is gekomen. Een snelle diagnose en behandeling kan er voor zorgen dat een verlies van gezichtsvermogen voorkomen wordt. Laat iemand kijken of er iets zichtbaar is op / in het oog. Zelfs een klein korreltje zand kan enorm irriteren. Mogelijk kan het oog gespoeld worden. Doe dit bij voorkeur niet met kraanwater, maar met gedestileerd water of een zoutoplossing (te koop bij de betere optiekzaken) of een speciale oogspoelfles.
Het kan helpen om het ooglid een paar keer van het oog op te tillen, zo is een mogelijk een object te zien, wat anders buiten het zicht blijft. Dit kan dan worden verwijderd.
Lukt het niet om zelf het “voorwerp” uit het oog te verwijderen, ga dan direct naar een oogzorgspecialist of oogarts, zodat deze het kan verwijderen.
Stukjes metaal kunnen op het oog roesplekjes achterlaten, deze moeten mogelijk ook worden verwijderd.

Verwijder nooit zelf een “voorwerp” dat het oog doorboort heeft of vast zit in het weefsel van het oog! Laat dit altijd door een oogarts doen!

3. Perforatie van het oog

Als iets met hoge snelheid in het oog terecht komt, kan dit het oog perforeren. Dit is zeer enstig!

Er dient direct contact op te worden genomen met de spoedeisende hulp. Bel 112!

Symptomen van perforatie van het oog

• intense pijn
• hoge gevoeligheid
• verminderd gezichtsvermogen
• bloed uit het oog

Wat te doen bij perforatie van het oog?

Als een voorwerp het oog perforeert, dus in het oog terecht komt, ga dan direct naar de spoedeisende hulp/eerste hulp. Bel eventueel 112!
Probeer niet zelf het voorwerp te verwijderen, dit kan het oog nog meer verwonden. Wrijf niet in het oog!

Om verdere oogbeschadiging tegen te gaan is het verstandig de oogbewegingen te beperken. Dit is mogelijk door het oog te verbinden met een schone doek of met gaas. Is het voorwerp te groot voor een verband, bedek dan het oog met een papieren beker. Bedek ook het niet-verwonde oog. Dit zorgt ervoor dat beide ogen minder oogbewegingen maken.

4. Bijtende stof in het oog (chemische verbranding van het oog)

In iedere huishouding of werkomgeving zijn chemische / bijtende stoffen aanwezig die in het oog terecht kunnen komen. Dit geeft chemische brandwonden. Vaak komen deze chemische middelen in het oog doordat er in de ogen gewreven wordt nadat chemicaliën zijn aangeraakt, maar ook door opspattende bijtende middelen. Zeer regelmatig komen deze chemische verbrandingen voor nadat er per ongeluk haarlak in de ogen terecht is gekomen. Maar ook spuitverfen en andere aërosolen die gebruikt worden, kunnen per ongeluk in het oog terecht komen.

Symptomen van een bijtende stof in het oog / chemische verbranding

Afhankelijk van het chemische middel dat in het oog terecht is gekomen, kunnen de volgende symptomen optreden

• steken/prikken
• branderig gevoel
• roodheid
• pijn
• zwelling oogleden
• wazig zicht

Wat te doen bij een bijtende stof in het oog / chemische verbranding?

Er zijn chemische stoffen die prikken of het hoornvlies/bindvlies branden, maar op de lange termijn onschadelijk zijn. Er zijn andere stoffen die juist ernstig letsel kunnen veroorzaken. De gevaarlijkste chemicalen zijn alkaliën, zoals ovenreinigers, gootsteenontstoppers en meststoffen. Deze tasten de weefsels van het oog zeer snel aan en veroorzaken schade en kunnen zelfs blindheid veroorzaken. Zuren zoals bleekmiddel en zwembadchemicaliën kunnen ook letsel veroorzaken, maar zijn minder schadelijk. Dampen van chemicaliën kunnen irritatie aan de ogen veroorzaken.

Afhankelijk van de chemische stof en de soort blootstelling eraan kunnen de effecten minimaal zijn, zoals irritatie en rode ogen, maar ook zeer ernstige schade opleveren tot zelfs blindheid.

De beste manier om een chemische brandwond te behandelen is door het oog onmiddellijk overvloedig te spoelen. Doe dit bij voorkeur met een zoutoplossing (verkrijgbaar bij de betere opticien) en als dit niet voor handen is met kraanwater (kraanwater bevat bacteriën en is daardoor niet de eerste keuze). Het spoelen verlaagt het risico op langdurige schade aan het oog enorm. Als er contactlenzen worden gedragen, dienen deze zo snel mogelijk te worden verwijderd.
Bel na het spoelen direct 112 voor de spoedeisende hulp, zij kunnen beoordelen welke vervolgstappen moeten worden genomen. Belangrijk is om tijdens het 112-gesprek aan te geven welke chemisch middel in het oog is terecht gekomen en wat er al is gedaan. Snelle herkenning en behandeling zorgen voor het beste herstel van het oog.

Voor meer ernstige gevallen, waarbij er een groot risico van schade aan het oog is, omdat het oog buitengewoon rood is of erg wazig is geworden, ga dan direct naar de oogarts of spoedeisende hulp. Spoel wel eerst het oog.

Na het spoelen kan er een koel, vochtig compres of ijspak op het oog gelegd worden (let op: voorkom bevriezing van het oog. Wikkel het ijspak in een schone theedoek of washandje). Wrijf niet in of over het oog en oefen geen druk uit op het oog.

5. Blauwe plekken en zwelling van het oog

Zwelling van het oog en oogleden of blauwe plekken rond de ogen (ook wel een “blauw oog” genoemd) kunnen het gevolg zijn van een verwonding door een stomp voorwerp. Bijvoorbeeld een klap op het oog of geraakt worden door een bal op het oog.

Puur technisch gezien is een blauw oog (blauwe plek) niets anders dan een verkleuring veroorzaakt doordat bloedvaten onder het huisoppervlak zijn gescheurd of gebroken. Omdat de huid in het gezicht relatief dun is, kan zelfs een een zeer lichte ophoping van bloed leiden tot een relatief grote blauwe plek en aanzienlijke zwelling van de huid rond de ogen. Is de impact op de oogkas groot is, kan dit leiden tot botbreuken. De botbreuken kunnen op hun beurt weer zorgen voor dubbelzien. Er is dan sprake van een een serieus oogletsel. Neem in dat geval direct contact op met de spoedeisende hulp.

Wat te doen bij een blauw oog of zwelling van het oog?

Mocht het oog geraakt worden door een stomp voorwerp, bijvoorbeeld een vuist of een bal, dan kun je het beste zorgen voor koeling door bijvoorbeeld een ijspak. Door een ijspak tegen het letsel te houden, meent de zwelling af en versmallen de bloedvaten, waardoor het bloeden onder de huid wordt gestopt. Oefen echter géén druk uit op de ogen.

Een ijspak (ice-pack) maak je bijvoorbeeld van een zak diepvriesgroenten. Wikkel deze in een doek en houdt deze tegen de zwelling. Ook kun je verkoelende gel-packs gebruiken. Wikkel ook deze in een doek. De doek zorgt ervoor dat er geen direct contact is met de huid, waardoor bevriezing van de huid en het oog wordt voorkomen. Houdt het ijspak minimaal 10 minuten tegen het oog aan. Zorg ervoor dat er geen druk wordt uitgeoefend.
Er is verder niets aan het blauwe oog of de zwelling te doen, behalve het voorkomen dat er meer schade komt door het oog te ontzien voor nieuwe stompen.

Als een blauw oog pijn doet, er wazig zicht is of er is last van dubbelzien, neem dan onmiddellijk contact op met een oogzorgprofessional of spoedeisende hulp.

6. Oogbloedingen (subconjunctivale bloedingen)

Een subconjunctivale bloeding is een andere term voor bloeding op het oogwit. Bij dit type oogletsel breken kleine, fragiele bloedvaatjes onder het weefsel dat het oogwit bedekt. Dit kan leiden tot bloeding. De bloeding kan beperkt zijn tot een klein deel van het oog, of kan zich over het hele oog uitstrekken waardoor de witte sclera (oogwit) er helderrood uitziet.

Oogbloedingen zien er enstiger uit dan ze zijn en zijn goedaardig, meestal veroorzaken ze geen zichtproblemen of aanzienlijk oogongemak. Als er veel bloed is, kan het bindvliesmembraam uitrekken en wat pijn veroorzaken.

Subconjunctivale bloedingen komen relatief vaak voor en kunnen zelfs bij een kleine beschadiging aan het oog optreden. Zelfs hoesten, niezen, persen of te hard wrijven van de ogen kan ertoe leiden dat haarvaten breken. De bloedingen kunnen ook spontaan optreden, meestal ’s nachts, zonder enig trauma. Ze kunnen ook terugkeren, maar zijn nog steeds goedaardig.

Wat kun je doen aan bloedingen aan het oog (subconjunctivale bloedingen)?

Er is geen behandeling nodig. Na verloop van tijd verdwijnt het bloed en uiteindelijk wordt het oog weer helder. In de meeste gevallen duurt het 7 tot 10 dagen voordat een bloeding aan het oog vanzelf is verdwenen. Naarmate het bloed geleidelijk verdwijnt, kan het getroffen gebied van kleur veranderen. Vergelijk dit met het verdwijnen van een blauwe plek op de huid. Zorg ervoor dat tijdens het genezen er niet in de ogen wordt gewreven, dit verhoogt namelijk het risico op nieuwe bloedingen. Zeker in het begin! Vergelijk dit met een bloedneus welke ook opnieuw gaat bloeden als er opnieuw in de neus gepeuterd wordt nadat een bloeding is gestopt.

7. Hyphema’s

Een hyphema is een aandoening waarbij bloed zich ophoopt in de voorste oogkamer. Dit is de ruimte tussen het hoornvlies en de iris. Omdat bloed de iris en de pupil bedekt, kan het zicht gedeeltelijk of volledig worden geblokkeerd. De hyphema’s kunnen gerelateerd worden met andere interne oogletsels aan de lens, het netvlies of de oogdruk.

Samenvatting

Zien is een zintuig waar we de wereld mee kunnen aanschouwen en ervaren. Breng het zicht niet in gevaar door niet op tijd medische hulp in te schakelen of door verkeerde handelingen uit te voeren nadat een ongeluk of blessure met de ogen heeft plaats gevonden. Dit kan leiden tot permanent verlies van gezichtsvermogen of blindheid. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de stappen die genomen moeten worden in geval van nood. Een ongeluk zit tenslotte in een klein hoekje!

Algemene regels in het geval van oogletsel:

• Raak het oog niet aan
• Wrijf niet in, op of rond het oog
• Probeer niet zelf het voorwerp uit het oog te halen
• Breng geen zalf of medicatie aan op het oog
• Spoel chemicaliën zo snel mogelijk uit het oog met een zoutoplossing bedoeld voor ogen, bij gebrek hieraan kan er gespoeld worden met schoon drinkwater.
• Gebruik indien nodig een ijspak om zwelling te verminderen
• Ga zo snel mogelijk naar een oogzorgprofessional, oogarts of spoedeisende hulp